Als je afgaat op de cijfers, dan heeft de havo het moeilijk. Leerlingen blijven vaker zitten, stromen vaker af en hebben minder hoge slagingspercentages dan leerlingen van andere onderwijsvormen in het voortgezet onderwijs. Ook zien we dat havoleerlingen meer moeite hebben met de doorstroom naar het vervolgonderwijs.
Wat maakt de havo en haar leerlingen zo uniek en dynamisch? Wat zijn typische kenmerken van de havo? En hoe houden we de kwaliteit van het havo-onderwijs goed? In deze podcast van Leren verbeteren spreken we over de kwaliteiten en kansen van onze havoleerlingen.
Te gast in de studio zijn Leren verbeteren-adviseur Kees Jan Vreeker en Paula de Jong, conrector op het Leidsche Rijn College, die dagelijks met deze vraagstukken werkt. Daarnaast vertelt Gerda de Haas van de Hanzehogeschool Groningen over de doorstroom van de havo naar het hbo en spreken we twee havoleerlingen over hun perspectieven.
Wat maakt de havo en haar leerlingen zo uniek en dynamisch? En wat zijn typische kenmerken van de havo?
- We zien dat de havo een unieke dynamiek heeft, met leerlingen die zich bevinden op de grens tussen theoretisch en praktisch onderwijs. Om de kwaliteit van het havo-onderwijs te behouden is een passende en doordachte benadering van leerstof, verschillende leeractiviteiten en effectieve interactie tussen docenten en leerlingen nodig.
- Twee leerlingen uit havo 2 vertellen over hun ervaring met de overstap van de basisschool naar de havo en over de benodigde sociale en studievaardigheden.
- Gerda de Haas vertelt dat havo 4 een leerjaar is waar een hele diverse groep leerlingen samenkomt. Die groep bestaat niet alleen uit ‘typische havisten’; er zijn ook leerlingen die van het vmbo komen, die zijn blijven zitten of leerlingen die eerst vwo 4 hebben gedaan.
- Een belangrijk verband dat wordt besproken is tussen de havoleerling en de havodocent. Lesgeven op de havo vraagt meer dan alleen kennisoverdracht. Ook de relatie met de leerlingen is heel belangrijk en daarbij moet de rol van het mentoraat niet onderschat worden. Als docenten hun leerlingen goed kennen, kunnen zij hun lessen en toetsen beter op hen afstemmen. Bovendien moet er een goede balans zijn tussen theorie en praktijk.
- De studiogasten bespreken dat een zesjarige havo beter zou zijn om havoleerlingen op het vervolgonderwijs voor te bereiden. Ook lichten zij verschillende voorbeelden toe uit de praktijk die passend zijn bij havoleerlingen, zoals het maken van een infographic in plaats van een toets om leeropbrengsten op creatieve wijze weer te geven.
Hoe kunnen we havoleerlingen beter voorbereiden op het vervolgonderwijs?
- Havoleerlingen hebben niet alleen academische vaardigheden nodig, maar ook sociale en praktische vaardigheden die hen voorbereiden op een soepele overgang naar het hbo of andere vervolgopleidingen. Dit vraagt om een actieve benadering van leerstrategieën die aansluiten bij de leerbehoeften en ambities van leerlingen.
- Twee leerlingen uit havo 2 vertellen over hun ervaring met docenten: over de ‘klik’ met leraren, maar ook dat leerlingen soms onderschat of juist overschat worden door docenten. Ze worden vaak vergeleken met leerlingen op de mavo of het vwo, terwijl het juist belangrijk is dat leraren een passende verwachting hebben van havoleerlingen.
- Gerda de Haas onderzoekt in haar werk de transitie van havo naar hbo. Ze geeft de tip om bij elkaar te kijken: de havo en het hbo kunnen immers veel van elkaar leren.
- De ontwikkeling van studievaardigheden door havoleerlingen is heel belangrijk. Er zou een accent moeten liggen op presenteren en reflecteren, maar daar lijkt nog onvoldoende ruimte voor in het havo-programma. Meestal komt het oefenen met deze vaardigheden vooral naar voren tijdens het maken van het profielwerkstuk.
- Een tussenjaar is een populaire keuze onder havoleerlingen. Deze keuze wordt niet altijd serieus genomen, terwijl het heel goed kan zijn om zo’n jaar op een zinvolle manier in te vullen voordat je aan een vervolgstudie begint.
Aan het woord in deze podcast
Kees Jan Vreeker (studiogast)
Kees Jan is een ervaren adviseur voor Leren verbeteren en daarnaast vaak interim-directeur of -rector in het voortgezet onderwijs. Sinds 2018 begeleidt en ondersteunt hij scholen en besturen bij het verbeteren van de onderwijskwaliteit.
Paula de Jong (studiogast)
Paula is werkzaam als conrector voor havo 2 en 3 op het Leidsche Rijn College in Utrecht. Zij werkte eerder vijf jaar op het Openbaar Lyceum Zeist als teamleider voor havo 3/4/5.
Gerda de Haas (geluidsfragment)
Gerda is werkzaam op de Hanzehogeschool Groningen als beleidsadviseur aansluiting vo. In haar werk doet zij onder meer onderzoek naar de aansluiting van havo naar hbo. Hiervoor heeft zij zestien jaar op het Gomarus College gewerkt als teamleider van de bovenbouw, docent wiskunde en leerlingcoördinator.
Twee leerlingen uit havo 2 (anoniem)
Verder lezen
- Onderzoek Beter inspelen op havo-leerlingen van Juliette Vermaas.
- De Haven Havo (wordt niet meer wordt aangeboden).
- Beroepsgerichte vakhavo NXT Maarsbergen, een vakcollege voor vmbo en havo en eerder een praktijkgerichte havo.
- Academie tien, een VO-school in Utrecht.
Colofon
Redactie: Lotte Rakers, Asri Prasadani en Laurine Michel
Presentatie: Ron Benjamins
Productie: Ludo de Boo
Abonneren
Om niks te missen kun je je abonneren op de podcasts van Leren verbeteren via een van de volgende kanalen:
