De expert review: “Samen werken aan waardevolle input voor het verbeterplan”
De klassieke audit kennen we wel. Een externe deskundige doet een onderzoek en levert een rapport met zijn bevindingen. Het is aan u om – al dan niet – iets met die bevindingen te doen. Hoewel zo’n klassieke audit uiteraard ook zijn nut heeft, kiest Leren verbeteren voor een andere aanpak: de expert review. Openbare scholengemeenschap Piter Jelles deed er onlangs ervaring mee op. Folkert Bangma, lid van het college van bestuur, deelt deze met ons.
OSG Piter Jelles kende Leren verbeteren uit een eerder verbetertraject van een van de elf scholen van de scholengemeenschap in Friesland. Toen onlangs de inspectie een negatief oordeel aankondigde, nam de scholengemeenschap dan ook direct proactief contact met Leren verbeteren op. Waarom zou je immers wachten, dacht het college van bestuur. “Als we toch in dat traject komen, kunnen we maar beter zo snel mogelijk zelf contact zoeken. Dan kunnen we ook snel met het verbeterproces starten.”
Gezamenlijkheid
Voorheen werd zo’n verbeterproces afgetrapt met een audit. Tegenwoordig organiseert Leren verbeteren een zogeheten expert review. “Dat is wat anders dan een audit in de klassieke zin”, bevestigt Folkert Bangma. “Bij een audit komt er iemand binnen, die neemt je de maat en vervolgens laat hij een rapport achter waarin staat wat goed gaat en wat niet. Bij zo’n expert review is de school zelf veel meer betrokken. Er is een hoge mate van gezamenlijkheid en dat maakt dat er ook een veel grotere acceptatie is van het resultaat.”
Verkenning
Een expert review wordt uitgevoerd door twee experts van Leren verbeteren. “Deskundige mensen”, aldus Folkert Bangma. “Er is in de afgelopen jaren binnen Leren verbeteren de nodige kennis opgebouwd en dat merk je. De experts zijn inhoudelijk deskundig, hebben affiniteit met het onderwijsproces en weten goed hun rol te pakken binnen de school.”
Voorbereiding
Het traject bestaat uit verschillende fasen. In de voorbereidingsfase voeren de experts een documentenanalyse uit. Daarna volgt een verkennend gesprek met de schoolleiding en een aantal docenten. “De experts waren echt goed voorbereid. Ze hadden zich op basis van de documenten die wij hadden aangeleverd al een heel goed beeld gevormd van de school en daardoor konden we al vrij snel met elkaar de diepte in.” Tijdens het verkennende gesprek wordt afgestemd welke aspecten tijdens de review vooral aandacht verdienen. “Samen bepaalden we waar onze aandacht op de eerste reviewdag naar uit zou gaan.”
De school in
Op die eerste dag trekken twee experts van Leren verbeteren samen met een teamleider of lid van het management en een docent de school in. Ze bezoeken lessen, praten met leerlingen en docenten en schakelen tussendoor regelmatig over hun bevindingen. Aan het eind van de dag is er vaak een wrap-up met het hele reviewteam. “Het was heel fijn dat de experts samen met een aantal medewerkers van de school de lesbezoeken deden. Al tijdens die lesbezoeken startte het leerproces. Onderling konden ze uitwisselen op welke manier ze naar een les keken. Heel leerzaam.”
Terugkoppeling
Op de tweede dag vindt de terugkoppeling plaats. Wat is er gedaan, wat waren de bevindingen, welke conclusies kunnen we samen trekken en wat betekent dat voor het verbeterproces? Zo’n terugkoppeling naar het team is altijd best spannend. Hoe wordt de boodschap ontvangen? Maar bij OSG Piter Jelles verliep dat heel goed. “De terugkoppelingen waren op punten best stevig, maar de experts deden dat met heel veel respect en op zo’n manier dat mensen daarin ook veel dingen herkenden. Er ontstond absoluut geen sfeer van ‘hakken in het zand’. Er was geen weerstand en dat was bijzonder prettig.”
Natuurlijk worden de conclusies van een expert review, net als bij een audit, ook vastgelegd in een rapportage. “Die is van hoge kwaliteit. Daar konden we zeker verder mee. De rapportage bevatte waardevolle input voor het verbeterplan.
Externe blik
De belangrijkste overeenkomst met de audit zit hem niet in de aanpak, maar wel in het principe dat iemand van buiten – met een frisse en open blik – in de school komt kijken. Dat is niet alleen waardevol voor scholen die niet aan de kwaliteitsmaatstaven van de inspectie voldoen, maar voor álle scholen, vindt Folkert Bangma. “We hebben natuurlijk allerhande instrumenten waarmee we de kwaliteit bewaken. Dit kan daar een uitstekende toevoeging op zijn. Oók als er – bij wijze van spreken – niets aan de hand is. Een externe kijkt toch met een andere blik.” Voor OSG Piter Jelles was het in elk geval een reden om de expert review op twee scholen te laten uitvoeren.
Tevreden
Folkert Bangma blikt tevreden terug. “Ik ben redelijk kritisch als calvinistisch opgegroeide nuchtere Fries. Maar we zijn als college van bestuur positief over het traject. Het was goed dat we snel met elkaar tot zaken konden komen. Het was goed dat er snel deskundige mensen beschikbaar waren die ook heel betrokken waren bij de opdracht. Het was goed dat de experts dit op een heel waardevolle manier, samen met de school, gedaan hebben. Dus zijn er dan dingen die anders hadden gemoeten?” Folkert denkt even na. “Nee, dat geloof ik niet.”
Meer over de review
Een review wordt uitgevoerd door twee ervaren experts van Leren verbeteren, onder wie de (beoogd) procesbegeleider. Tijdens de review maken deze experts samen met de schoolleiding en een team van betrokkenen uit alle lagen in de school een scherpe analyse en een aanzet tot of aanscherping van het verbeterplan. De expert review vindt plaats op basis van cofinanciering: €4.000 is kosteloze ondersteuning, €4.000 wordt bijgedragen door de school. Wilt u meer weten? Neem gerust contact op via contact@projectlerenverbeteren.nl of 088 20 51 636.
