Om scholen te begeleiden bij hun verbeterproces is aan het project Leren Verbeteren een grote pool adviseurs verbonden. Wat zij delen is expertise op het gebied van onderwijskwaliteit. Maar er zijn uiteraard ook onderlinge verschillen. Wie kunt u treffen als u Leren verbeteren inschakelt? In deze nieuwe artikelenserie portretteren we onze adviseurs. Deze aflevering: Koos Pluymert.
Het is alweer bijna veertig jaar geleden dat Koos Pluymert in het onderwijs ging werken. Eerst als docent lichamelijke opvoeding, maar hij kreeg er al snel leidinggevende verantwoordelijkheden bij. Na 12 jaar bij het Groenhorst College in Velp maakte hij de overstap naar het speciaal onderwijs, waar hij aan de slag ging als directeur.
In 1995 zegde Koos het primaire proces vaarwel en trad hij in dienst bij Stoas, een organisatie die zich in die tijd bezighield met het opleiden van leraren, ICT én consultancy. Daar leerde Koos de fijne kneepjes van het adviesvak. Een mooie opstap naar Linque Consult, het bedrijf dat hij in 2007 oprichtte met Dorien Sluijter en Rob Jasperse, beiden overigens ook adviseurs van Leren verbeteren. “In Linque Consult zette ik eigenlijk voort wat ik ook al voor Stoas had gedaan, maar dan niet meer alleen voor het groene onderwijs. Mijn werkgebied is nu breder en beslaat het VO en hbo.”
Complexe thema’s
Koos houdt zich hier niet alleen bezig met onderwijskwaliteit. “Ik zit veel op complexe thema’s. Kwaliteit kan natuurlijk ook complex zijn”, zegt hij, “maar ik houd me in het VO ook veel bezig met vraagstukken op het gebied van organisatiestructuur en leiderschap.” In het hbo werkt Koos als opleider van docenten. “Ik leid docenten op die geen didactische opleiding hebben voor een Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid. Superleuk dat ik op deze manier mijn docentenachtergrond nog steeds kan delen met anderen.”
Verschillende rollen
Koos ziet zichzelf dan ook zeker niet als een adviseur pur sang. “Ik ben adviseur, ik ben opleider, ik ben trainer, ik ben coach… In mijn werk ben ik bezig in verschillende lagen van een organisatie – op het niveau van het bestuur, maar ook daaronder – en in verschillende rollen. Als veranderingen gestalte moeten krijgen, is adviseren vaak niet genoeg.”
Bevoorrecht
Koos voelt zich bevoorrecht dat hij voor Leren verbeteren mag werken. “Ik kom via Leren verbeteren altijd in situaties waarin er echte zorgen zijn. Er is een echte hulpvraag. Soms zitten teams nog wel in de ontkennende fase – ‘Zo erg is het nu toch ook weer niet?!’ – maar directies zijn er vaak wel van overtuigd dat er een klus te klaren is. Dat is ook voorwaardelijk voor verandering: urgentiebesef.” Pas dan kan verandering gestalte krijgen.
Eigenaarschap
Uiteraard heeft het team ook een wezenlijke rol. “Ik zie nog weleens dat schoolleiders in de valkuil stappen dat ze het overnemen. ‘Ik ga het wel regelen’, lijken ze dan te denken. En natuurlijk, soms is het ook heel verstandig om bepaalde dingen te organiseren. Maar het is essentieel óók in dialoog te gaan met de mensen die het betreft.” Niet alleen om draagvlak te creëren voor aanstaande veranderingen. “Belangrijk is vooral dat je als schoolleider gebruikmaakt van de kennis die in elke school aanwezig is. Je kunt als schoolleider wel denken dat je de oplossing kent – en vaak is dat ook zo – maar leg die voor aan anderen. Nodig je mensen uit daarop te reageren. Ik denk oprecht dat het ontsluiten van de aanwezige kennis binnen de school je vele stappen verder kan brengen. Zo vind je betere oplossingen en creëer je het eigenaarschap dat nodig is om die oplossingen te implementeren.”
Passant
Het betrekken van het team is primair de verantwoordelijkheid van de leidinggevenden. “Daar hoef ik zelf niet altijd een prominente rol in te hebben. In de school waar ik nu werk bijvoorbeeld probeer ik juist de leidinggevenden te coachen om zelf dat proces met hun teams aan te gaan. Want ja, als puntje bij paaltje komt, ben ik louter een passant.” Koos vertelt dat ook altijd in het begin: “Ik wil jullie graag ondersteunen, maar jullie zijn degenen die het moeten doorzetten. Daarom probeer ik zo veel mogelijk de tweede viool te spelen.”
Allround
Een echte specialiteit heeft Koos niet. “Ik kan breed graven. Ik ben allround en kan in het spel van onderwijsorganisatieontwikkeling altijd wel mijn rol nemen. Dat is ook wat ik wil.” Het stelt hem immers in staat om scholen en afdelingen met uiteenlopende problemen te begeleiden. En dat is nodig. Want de problematiek van scholen die zich melden bij Leren verbeteren is zeer gevarieerd. Standaardoplossingen zijn er niet. “Het is altijd weer spannend”, vertelt Koos. “In de goede zin van het woord dan. Elke school zit in een andere fase van ontwikkeling. Elke school heeft andere aangrijpingspunten om zaken voor elkaar te krijgen. Elke keer is het weer een andere zoektocht.” Koos geniet van die zoektochten. “Het zijn vaak uitdagende, ingewikkelde trajecten. Regelmatig doe ik dan ook een beroep op mijn collega-adviseurs van Leren verbeteren om even te sparren. ‘Ik loop hier tegenaan. Hoe zou jij dat doen?’ Of: ‘Ik doe dit of dat. Is dat wel verstandig?’ We hebben een fijne groep adviseurs binnen het project en het collegiaal leren komt heel gemakkelijk tot stand.
Benieuwd naar deze collega’s van Koos? Houd dan de website van Leren verbeteren in de gaten. In de komende afleveringen van deze artikelenserie stellen we hen aan u voor.