Handzame publieksversie nu beschikbaar
Op 6 november presenteerde Leren verbeteren in congrescentrum Domstad in Utrecht de publieksversie van de rapportage van een onderzoek naar de ondersteuning van zeer zwakke afdelingen. Op de jaarlijkse netwerk- en studiedag van het Landelijk Netwerk Kwaliteitszorg VO nam voorzitter Marleen Delcour het eerste exemplaar in ontvangst.
Marleen Delcour kreeg de publicatie ‘Leren Verbeteren werkt’ overhandigd door projectleider Hans Sandtke. Sandtke was duidelijk blij met de toegankelijke publieksversie, waarin de resultaten van het project overzichtelijk zijn uitgesplitst per doelgroep: “Het hele onderzoek is een dik rapport geworden, maar dat is door de vele getallen en feiten een beetje onleesbaar.”
Leren verbeteren presenteerde tevens een poster met daarop de verschillende rollen die kwaliteitsmedewerkers vervullen op scholen: analist, verleider, verbinder, profeet, partner en souffleur. “Die rollen hebben we uit het onderzoek afgeleid”, aldus Sandtke. “De poster helpt je om je bewust te worden van welke rol je vervult. En misschien zijn er rollen die je daarnaast ook zou willen vervullen?”
Twee bevindingen
Het project Leren Verbeteren ondersteunde van 2012 tot 2016 39 scholen met 58 zeer zwakke afdelingen. Twee bevindingen uit het onderzoek naar de effectiviteit van de ondersteuning door Leren Verbeteren zijn voor kwaliteitszorgmedewerkers in het bijzonder van belang, vertelt Sandtke: “We hebben geconstateerd dat scholen die onmiddellijk na het oordeel van de inspectie contact zoeken, substantieel sneller terug zijn op een basisarrangement. Ook is op die scholen de looptijd van het hele traject meer dan een jaar korter. Daarnaast blijkt dat scholen met een hoog bewustzijn ten aanzien van de kwaliteit van onderwijs een aantoonbaar grotere kans hebben dat zij nooit een negatieve beoordeling van de inspectie krijgen. Dat klinkt logisch, maar toont ook aan hoe belangrijk het is dat kwaliteitsbewustheid op zeer zwakke afdelingen tot stand wordt gebracht.”
Groter belang
De bevindingen betekenen dat de rol van kwaliteitsmedewerkers op scholen groot is. Dat beaamt voorzitter Marleen Delcour: “In dat verband is de positie en de rol van kwaliteitsmedewerkers heel belangrijk. Met wie ben je in gesprek? Doen jouw bevindingen ertoe? Welke contacten heb je en wat gebeurt er als je die niet hebt? Past jouw rol bij wat de school nodig heeft? Op elke bijeenkomst die we organiseren is dit een belangrijk onderwerp van gesprek. Vandaag hebben we er in een van de sessies expliciet aandacht aan besteed. De poster sluit hier goed bij aan, want die geeft woorden aan de diverse rollen van onze beroepsgroep en laat zien dat elke rol van betekenis is.”
Kwaliteitsmedewerkers die goed contact hebben met het managementteam of bestuur op hun school voelen zich het beste in positie gebracht, vertelt Delcour: “Zij voelen zich betrokken en vinden dat hun mening wordt gewaardeerd. Gelukkig horen we dat steeds meer, zeker nu kwaliteitszorg ook door de inspectie zo belangrijk wordt gemaakt.”
Weten wat werkt
Het onderzoek draagt bij aan de versterking van de positie van de kwaliteitsmedewerker, vindt Delcour: “Ik hoop dat onze leden de publieksversie delen met hun schoolleiding. Werk je op een afdeling waar oplettendheid gewenst is als het om onderwijskwaliteit gaat, dan vind je hierin handige tips waarvan we nu weten dat die echt werken. Er staan gerichte interventies in die een kwaliteitsmedewerker kan doen samen met de schoolleiding. Ik vind het zelf bijvoorbeeld interessant dat het belang van taalonderwijs zo wordt benadrukt in de conclusies. Veel scholen zullen dat herkennen, maar zie je dat terug in verbeterprocessen? Een kwaliteitszorgmedewerker zou daarbij kunnen helpen.”
Inspectie
De netwerk- en studiedag bood de meer dan honderd deelnemers een grote hoeveelheid informatieve sessies, verdeeld over praktische workshops, lezingen en aansprekende praktijkvoorbeelden.
Matty Bruins en Anne Bergsma, beiden inspecteur VO bij de onderwijsinspectie, verzorgden een lezing over het nieuwe inspectiekader. De insteek: hoe verloopt een inspectiebezoek en hoe bereid je je daar op voor? De inspecteurs boden een kijkje in de keuken en namen de aanwezigen mee naar wat zij normaliter niet te zien krijgen, van de expertanalyse aan het begin van een traject tot aan het feedbackgesprek en het bepalen van het vervolgtoezicht. De lezing was interactief; deelnemers werd gevraagd hun leervragen te stellen aan het begin van de sessie en om tips aan de inspecteurs te geven.
Bruins, zelf vroeger kwaliteitsmedewerker en voormalig voorzitter van het Landelijk Netwerk Kwaliteitszorg VO, was blij met de vele vragen van de deelnemers aan haar sessie: “Als je op bezoek komt bij een school, worden veel vragen niet gesteld omdat je nu eenmaal ‘inspectie’ op je jasje hebt staan. Die vragen durven mensen hier wel te stellen. Ik kreeg net de vraag ‘Hoe bereid je je voor op een startgesprek’ en die stel je echt niet als de inspecteur bij je op de stoep staat.”
Vraagtekens
Bruins merkte duidelijk dat kwaliteitsmedewerkers goed voorbereid willen zijn op een bezoek van de inspectie, maar dat er ook nog veel vraagtekens zijn rondom zo’n bezoek: “Het is scholen niet altijd duidelijk waarvoor we precies komen. Er ligt nog een taak voor ons als inspectie om het onderscheid tussen een kwaliteitsgericht onderzoek en een bestuursgericht onderzoek beter duidelijk te maken.”
Ze wil zelf op de netwerkdag ook wat ‘halen’: “Ik ben benieuwd naar het effect van het bestuursgerichte toezicht op de scholen: wat doet de focus van de inspectie op de sturing van het schoolbestuur met de aansturing en processen van de scholen? Krijgen kwaliteitsmedewerkers bijvoorbeeld nu meer vragen om allerlei Excelsheets en overzichten aan te leveren? Ik hoop dat ik daar meer zicht op krijg.”
Bijdragen aan innovatie
Wat voorzitter Marleen Delcour betreft was de netwerkdag geslaagd: “Deelnemers waren veel met elkaar in gesprek en er was een hoop energie. Ik proefde bij bezoekers een enorme betrokkenheid. Ze waren nieuwsgierig naar elkaar en wilden elkaars verhalen en ideeën horen.” Elke netwerkdag besteedt het netwerk ook aandacht aan een ‘andere’ blik op kwaliteit: “Vandaag hield Eddie Denessen in dat kader een lezing over de rol van kwaliteitszorg bij gelijke kansen. Zijn bijdrage was prikkelend en uitdagend.”
Het viel Delcour in het bijzonder op dat de aanwezige kwaliteitsmedewerkers zoveel oog hebben voor vernieuwingen in de school: “Kwaliteitsmedewerkers zijn niet de mensen die met nieuwe ideeën komen, maar we zijn wel degenen die meteen willen aanhaken. Dat bleek in een van de workshops. Dat vind ik leuk. Kwaliteitsmedewerkers hebben natuurlijk taken aan de controlekant, maar kennelijk ook een sterk verlangen om bij te dragen aan innovatie in het onderwijs.”
Interesse in de onderzoeksresultaten?
U kunt de publieksversie van de onderzoeksresultaten, getiteld ‘Leren verbeteren werkt’, hier downloaden. >>
De uitvoerige rapportage van bevindingen van dit onderzoek vindt u hier. >>
Interesse in de poster?
Hebt u belangstelling voor de poster over de rollen van de kwaliteitszorgmedewerker? Klik dan hier. >>
Tekst: Cindy Curré
